Uw winkelwagen is leeg
Ah, China... Dit immense, fascinerende land, vol contrasten, eeuwenoude tradities, futuristische wolkenkrabbers en... religies? Jazeker. Maar geen paniek, we gaan geen theologieles in encyclopediestijl geven. Je bent hier om te begrijpen wat er werkelijk speelt op spiritueel gebied in het Middenrijk, en we gaan dat rustig doen, in volledige ontspanning, alsof we kletsen bij een lekkere kop jasmijnthee.
Geloven mensen in China in God? In meerdere goden? Of helemaal niet? Spoiler alert: het antwoord is... een beetje van al deze dingen! Want in China is religie een vrolijke mix van oude overtuigingen, filosofieën, populaire tradities en moderne ideologieën. Kom, ga met ons mee op deze korte reis naar de kern van de Chinese spiritualiteit.
Een mozaïek van overtuigingen in plaats van één dominante religie
Voordat we de wierook en toverstokjes erbij pakken, moet één ding duidelijk zijn: China is geen land zoals India met zijn alomtegenwoordige hindoeïsme, noch zoals Saoedi-Arabië met zijn overweldigende moslimbevolking. Hier is religie subtieler, diffuser, een echte Chinese kom.van overtuigingen, rituelen en tradities, meer… Chinees, wat
Er is niet ÉÉN religie in China, maar er bestaan verschillende stromingen die naast elkaar bestaan (soms vreedzaam, soms met ups en downs). Je zou zelfs kunnen zeggen dat veel Chinezen een beetje "multireligieus" zijn zonder het per se te beseffen. Het is niet ongebruikelijk dat iemand een offer aan Boeddha brengt, tot voorouders bidt en een feng shui-meester raadpleegt – allemaal in dezelfde week.
En dan zijn er nog mensen die helemaal nergens in geloven. Want ja, China is officieel een seculiere staat (en zelfs atheïstisch als je het de regering vraagt). Maar in werkelijkheid zijn religieuze, filosofische en spirituele overtuigingen nog steeds alomtegenwoordig in het dagelijks leven, vooral op het platteland.
Een kort woord over de religieuze geschiedenis van China
Je kunt je voorstellen dat er in 5000 jaar geschiedenis veel is gebeurd. China heeft een behoorlijk aantal religies gekend, zowel intern als extern. Confucianisme, taoïsme en boeddhisme hebben een diepgaande invloed gehad op de samenleving. Met de komst van het communisme in de 20e eeuw werden de tempels flink onder handen genomen. Maar zoals ze zeggen: verdrijf het heilige, het komt galopperend terug.
Boeddhisme: de meest Zen-achtige van de Chinese religies
Als je één religie zou moeten kiezen die echt een enorme stempel op China heeft gedrukt, dan is dat het boeddhisme. Het werd meer dan 2000 jaar geleden uit India geïmporteerd, werd lokaal overgenomen en is nu een integraal onderdeel van de Chinese cultuur.
Het is geen toeval dat we bij een Chinese tempel meteen aan een groot, lachend Boeddhabeeld denken (dat soms ook een behoorlijk dikke buik heeft).
De verschillende boeddhistische scholen in China
Ja, want er is niet één boeddhisme, maar meerdere stromingen:
-
Het Chanboeddhisme (misschien ken je het onder de Japanse naam: Zen) is ontstaan in China. Het bepleit meditatie en intuïtie in plaats van twaalf uur lang heilige teksten te lezen.
-
Het Zuiver Land Boeddhisme , dat wat toegankelijker is, belooft wedergeboorte in het paradijs voor degenen die Amithaba Boeddha aanbidden. Mooi toch?
-
En dan, in buurland Tibet (deel van China), vinden we het Tibetaans boeddhisme , met zijn lama's, gebedsmolens, keelgezangen en kleurrijke vlaggen die in de wind wapperen.
De rol van tempels in het dagelijks leven
Hoewel niet iedereen elke ochtend met gekruiste benen mediteert, blijven boeddhistische tempels erg populair, vooral tijdens belangrijke feestdagen zoals het Chinese Nieuwjaar. Mensen gaan erheen om wensen te doen, te bidden voor vrede in hun relatie, succes bij examens, of gewoon om een wierookkaars neer te zetten "voor de zekerheid". Je weet maar nooit.
Taoïsme: de religie die 100% in China is gemaakt
Oise: we zoeken harmonie, innerlijke rust, eenheid met de natuur. Je hoeft niet te overdrijven. Net als een Chinese lantaarn die zachtjes verlicht zonder ooit te verblinden, is het de bedoeling om de Tao te volgen, de grote kosmische stroom van het leven. Zen, zeiden we al.
Als boeddhisme een goed geïntegreerd importproduct is, is taoïsme een puur lokaal product. Een vage maar zeer invloedrijke religie/filosofie/spiritualiteit, gebaseerd op een mysterieuze tekst: de Tao Te King , toegeschreven aan een zekere Laozi (of Lao-Tseu, voor de kenners).
Taoïsme lijkt een beetje op de Chinese filosofische yoga.
Goden in overvloed en niet zo discrete onsterfelijken
Ja, want in tegenstelling tot het boeddhisme heeft het taoïsme een pantheon aan goden waar het Marvel Cinematic Universe van zou verbleken. Er zijn goden voor bergen, rivieren, steden, keukens (ja, echt!), stormen, keizerlijke examinatoren... Kortom, een ware who's who.
En dan zijn er nog de beroemde Acht Onsterfelijken , een soort Chinese Hemelse Wrekers, elk met hun eigen persoonlijkheid, eigenschappen en legendes. Mensen zijn dol op de verhalen die hen omringen en ze worden vaak aanbeden in taoïstische tempels.
Een erfgoed dat elke dag zichtbaar is
Het taoïsme heeft ook invloed gehad op kunst, traditionele geneeskunde, vechtsporten (zoals Tai Chi) en zelfs... feng shui! Dit laat zien dat het nog steeds aanwezig is in het leven van de Chinezen, soms zelfs zonder dat ze het beseffen.
Confucianisme: meer een moraal dan een religie
Confucius is geen god. Hij is zelfs geen profeet. Hij is een zeer serieuze man, geboren 2500 jaar geleden, die voornamelijk stelregels schreef over respect, hiërarchie, onderwijs, kinderlijke plichten, deugdzaamheid... Kortom, hoe je je goed moet gedragen in de maatschappij.
Geen gebed, maar veel principes
Het confucianisme kent geen tempel (nou ja, wel, maar het is meer een eerbetoon aan Confucius dan een gebed), geen goden, geen hemel of hel. Alleen een reeks leefregels die de Chinese samenleving eeuwenlang hebben gevormd. En zelfs vandaag de dag, als een Chinese ouder je zegt "respecteer je leraar", dan praten ze over confucianisme zonder het te weten – een beetje zoals die mensen die een Chinese tatoeage laten zetten zonder de volledige filosofie erachter te begrijpen.
Een blijvende invloed op mentaliteiten
Het is misschien wel de minst religieuze van alle 'religies', maar het heeft een enorme impact gehad. Zelfs de Chinese overheid put er nog steeds inspiratie uit om bepaalde 'traditionele' waarden te promoten. De ideeën van opa Confucius verouderen dus niet zo snel.
Volksreligies: een vrolijke, zeer lokale mix
En als je door diep China dwaalt, in de dorpen of zelfs in bepaalde wijken van Shanghai of Peking, kom je ongetwijfeld kleine altaren tegen met offers, vuurwerk en vreemde beeltenissen. Dit zijn populaire culten , een soort lappendeken van tradities, vaak zeer oud, die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Voorouders in de eerste plaats
Een van de grote constanten is voorouderverering . We eren overleden familieleden, we praten met hen, we bieden hen wierook, thee en soms zelfs geld aan... in papier. Ze worden beschouwd als beschermende geesten en we vermijden het om hen te beledigen, op straffe van ongeluk.
Lokale godheden, deze regionale sterren
Elke regio heeft zijn eigen goden, beschermheren. De stadsgod bijvoorbeeld waakt over de lokale aangelegenheden. Mazu, de godin van de zee, wordt aanbeden door vissers. Er zijn ook goden die kinderen, kooplieden en zieken beschermen... Er is voor ieder wat wils.
Islam, christendom en andere religieuze minderheden
Hoewel de meeste geloven in China een lokale oorsprong hebben, zijn er ook monotheïstische godsdiensten die hun oorsprong hebben.
Moslims in China
Er zijn er enkele miljoenen, vooral in het westen (Xinjiang, Ningxia, Gansu, enz.). Sommigen zijn Hui-Chinezen die zich tot de islam hebben bekeerd; anderen zijn Oeigoeren, een Turkstalige minderheid. Dit Chinese beeld van moslimdiversiteit weerspiegelt een mozaïek van culturen die hun eigen geloof belijden, moskeeën hebben en een specifieke manier van leven, zij het gereguleerd door de staat.
Chinese christenen
Jazeker! Er zijn er veel. Officiële, door de staat erkende kerken, maar ook een groot aantal ondergrondse gemeenschappen , soms vervolgd. Het christendom (katholiek of protestants) beleeft zelfs een zekere groei, vooral onder jonge stedelingen.
En hoe zit het met het Jodendom?
Een kleine knipoog naar de Kaifeng , een zeer oude Joodse gemeenschap in China. Tegenwoordig zijn ze nog maar klein in aantal, maar hun bestaan herinnert ons eraan hoe China altijd een land van doorgang en culturele kruisbestuiving is geweest.
En vandaag? Religie onder het oog van de Partij
Laten we onszelf niet voor de gek houden, het moderne China is niet bepaald een toevluchtsoord voor godsdienstvrijheid. De staat controleert streng op religieuze gebruiken, erkent slechts vijf religies (boeddhisme, taoïsme, islam, katholicisme en protestantisme) en houdt alles wat buiten de norm valt, met argwaan in de gaten.
Maar ondanks dit alles blijft spiritualiteit springlevend. In tempels, parken en huizen glipt het discreet tussen de lijnen van een voortdurend evoluerende samenleving. Het bewijst maar weer eens dat zelfs te midden van een technologische revolutie bepaalde culturele aspecten nog steeds hun stempel drukken.
Tot slot: wat is religie in China?
Het is een complexe cocktail , vaak meer cultureel dan dogmatisch, waarin oude filosofieën, lokale tradities en buitenlandse religies naast elkaar bestaan, dit alles onder het waakzame oog van een staat die niet altijd veel op heeft met bijgeloof.
In China kun je in Boeddha geloven, een taoïstisch orakel raadplegen, de principes van Confucius respecteren en zes maanden lang geen voet in een tempel zetten. En het werkt! Dat is de Chinese genialiteit: van alles een beetje nemen, aanpassen, mixen, zonder erover na te denken.
Stel dat u op een dag een Chinees tegenkomt die wierook brandt voor een standbeeld en een spreuk van Confucius reciteert, en vervolgens met een geluksbrenger in zijn zak naar een sollicitatiegesprek gaat... dan hebt u een beter beeld van religie in China.